Porozumienie rodzicielskie – czym jest i dlaczego warto je zawrzeć?
Porozumienie rodzicielskie, nazywane też rodzicielskim planem wychowawczym to pewnego rodzaju umowa między rodzicami, którzy ustalają wspólnie zasady opieki nad ich wspólnymi dziećmi po rozwodzie.
Porozumienie rodzicielskie najczęściej stanowi załącznik do rozwodu. Ustawodawca nie wskazał szczegółowo jakie ustalenia powinny się w nim znaleźć. Wydaje się, że im bardziej precyzyjne będą poszczególne zapisy tego porozumienia, tym mniej może nieść ono komplikacji w przyszłości.
Poprzez porozumienie rodzicielskie rodzice polubownie ustalają wszystkie ważne kwestie dotyczące ich dziecka (dzieci), a zatem sposób wykonywania władzy rodzicielskiej po rozwodzie, utrzymywania kontaktów z dziećmi, czy alimentów. Sąd respektuje pisemne porozumienie małżonków, jeśli jest ono zgodne z dobrem dziecka.
Z mojej praktyki zawodowej wynika, że rodzice (co do zasady, zawsze są bowiem wyjątki od reguły) dość łatwo potrafią się porozumieć co do kontaktów z dzieckiem po ich rozwodzie, z kolei dość duży kłopot nastręcza im kwestia alimentów.
Niemniej warto pamiętać, że porozumienie rodzicielskie może zostać sporządzone przez samych rodziców, albo przy pomocy mediatora. Mediator, jako bezstronna osoba trzecia, neutralna wobec przedmiotu sporu, a jednocześnie odpowiednio wykwalifikowana, może pomóc rodzicom prowadzić negocjacje i finalnie pomóc im wypracować porozumienie.
Rozmowy w kancelarii mediatora prowadzone są w intymnej atmosferze, w dużo bardziej swobodnych okolicznościach, aniżeli ma to miejsce w sądzie. Tutaj jest czas i sposobność, by przedstawić swoje obawy, co do sytuacji dziecka po rozwodzie rodziców, czy przedstawić swoje oczekiwania. Mediator podczas takich spotkań ma szansę pomóc stronom dojść do źródła problemu, podczas gdy w trakcie postępowania sądowego zarówno strony, jak i sąd skupione są wokół swoich stanowisk procesowych. Nie ma wówczas czasu zapytać np. matkę dziecka, czy jej obawy co do kontaktów dziecka z rodziną małżonka wynikają z nagannej postawy wychowawczej krewnych męża, czy też może źródło tych obaw leży gdzieś indziej. Takie szanse daje z kolei mediacja.
Małżonkom często wydaje się, że są oni tak ze sobą skonfliktowani, że nie ma szans na jakiekolwiek porozumienie. Faktycznie, zdarza się czasem, że jedna strona jest tak sfokusowana na swoim punkcie widzenia, że całkowicie blokuje się na jakiekolwiek negocjacje. Częściej jednak jest tak, że podczas spotkań mediacyjnych następuje przełom, i okazuje się, że z odpowiednim wsparciem mediatora, przy wykorzystaniu przez niego odpowiednich technik i narzędzi, małżonkowie powoli zaczynają rozumieć ich wspólny cel, jakim jest dobro ich wspólnych dzieci.
Porozumienie rodzicielskie w mediacji
Jak wygląda sporządzenie porozumienia rodzicielskiego w mediacji? Strony spotykają się z mediatorem, gdzie szczegółowo ustalamy, jaki jest cel tych spotkań, tj. co będzie przedmiotem naszych rozmów. Ustalamy, nad jakimi kwestiami będziemy negocjować. Potem po kolei, punkt po punkcie przechodzimy do poszczególnych zagadnień i staramy się dojść do takiego etapu, gdzie obie strony akceptują dane rozwiązane i są z niego usatysfakcjonowane. Wówczas możemy spisać plan wychowawczy.
Porozumienie rodzicielskie i co dalej?
Wypracowany plan wychowawczy może stanowić załącznik do pozwu rozwodowego. Wówczas przyspieszy to postępowanie sądowe, bowiem strony same porozumiały w tych kwestiach, co do których sąd ma obowiązek orzec w wyroku rozwodowym.
Wypracowanie porozumienia rodzicielskiego upraszcza i skraca czas postępowania rozwodowego, strony mają szansę i sposobność, by przedstawić swój punkt widzenia, swoje obawy i swoje potrzeby, mają większy wpływ na finalne rozwiązanie, a także oszczędzają sobie stresu i eskalacji konfliktu.
O czym orzeka sąd rozwodowy?
Oprócz orzekanie o winie w rozkładzie pożycia małżeńskiego (za porozumieniem stron sąd może zaniechać orzekania o winie), sąd rozwodowy ma obowiązek rozstrzygnąć takie kwestie, jak:
- Władza rodzicielska rodziców nad dzieckiem po rozwodzie,
- Miejsce pobytu dziecka po rozwodzie,
- Kontaktów z dzieckiem po rozwodzie (tego rodzica, z którym dziecko nie będzie zamieszkiwało na stałe),
- Alimenty na dziecko.
Zatem wskazane wyżej kwestie powinny zostać uregulowane między rodzicami w sporządzonym przez nich planie wychowawczym. W ten sposób rodzice polubownie ustalają wszystkie ważne kwestie dotyczące ich dziecka (dzieci), a zatem sposób wykonywania władzy rodzicielskiej po rozwodzie, utrzymywania kontaktów z dziećmi, czy alimentów. Sąd respektuje pisemne porozumienie małżonków, jeśli jest ono zgodne z dobrem dziecka. Z prawnego punktu widzenia warto dodać, że porozumienie rodzicielskie nie jest ugodą i nie może zostać zatwierdzone przez sąd, nabierając mocy ugody sądowej. Porozumienie nie stanowi części składowej orzeczenia, nie jest do niego recypowane, nie podlega wykonaniu i nie można nadać mu klauzuli wykonalności. Co to oznacza? Jeśli jeden z rodziców, nie będzie przestrzegał porozumienia, nie powstają roszczenia w cywilnym znaczeniu. Wówczas zasadna jest ingerencja sądu opiekuńczego, który powinienem uregulować sprawę dziecka zgodnie z jego dobrem.
Co istotne, jak już wspomniałam, uregulowanie przez rodziców kwestii dotyczących dzieci przyspiesza postępowanie, a jeśli strony zdecydują się na rozwód bez orzekania o winie, możliwym staje się uzyskanie rozwodu już na pierwszej rozprawie.
Porozumienie rodzicielskie ma charakter fakultatywny, sąd nie może musić rozwodzących się małżonków do zawarcia takiego porozumienia. Jeżeli nie przedstawią oni sądowi porozumienia, sąd nie ma podstaw do wzywania ich do jego złożenia. Strony jednak mogą wnioskować o wyznaczenie przez sąd terminu do przedłożenia porozumienia, a po bezskutecznym jego upływie, sąd wyda wyrok bez rozstrzygania o porozumieniu.
Jak napisać porozumienie rodzicielskie? O tym możesz przeczytać tutaj.
Jeśli masz pytania, bądź potrzebujesz porady prawej, możesz się ze mną skontaktować drogą telefoniczną (+48 781 691 647) lub mailową (sekretariat@kancelaria-lgk.pl). Możesz też skorzystać z formularza kontaktowego.
