Dowody w sprawie rozwodowej – zeznania świadków, stron, opinie biegłych OZSS

Jeśli zamierzasz wnieść pozew o rozwód, zapewne zastanawiasz się, jakie dowody do niego załączyć. 

Należy pamiętać, że sprawy rozwodowe należą do kategorii spraw cywilnych. Oznacza to, że ciężar udowodnienia faktu spoczywa na tej osobie, która z faktu tego wyprowadza skutki prawne. 

Jakie środki dowodowe są dopuszczalne w sprawie o rozwód?

• dokumenty urzędowe (wyroki w innych sprawach, np. w sprawie karnej o znęcanie, protokoły policyjne z interwencji, postanowienia komornika),
• dokumenty prywatne (np. korespondencja między stronami, pamiętniki, zdjęcia, nagrania, wydruki wiadomości tekstowych, zdjęć z portali społecznościowych),
• zeznania świadków,
• oględziny,
• opinie biegłych,
• zeznania stron. 

Jeśli chcesz dowiedzieć się, jakie dokumenty mogą stanowić dowód w sprawie rozwodowej, a także, czy wiadomości na Facebooku, What’s App, czy też zdjęcia i nagrania mogą być dowodem w sprawie o rozwód, zapraszam Cię do przeczytania tego artykułu. 

Zeznania świadków

Przesłuchanie świadków stanowi istotny dowód w sprawie rozwodowej.

Świadkowie zeznają na okoliczność rozpadu pożycia małżeńskiego stron, wzajemnego stosunku małżonków do siebie i innych szczegółów z ich życia małżeńskiego. 

Najbardziej wiarygodne są zeznania świadka na tę okoliczność, której doświadczył on osobiście. Jednak nawet te informacje, o których świadek powziął wiadomość z relacji strony, mogą być istotnym dowodem w spawie. Sąd weryfikuje i ocenia wiarygodność zeznań świadków. Jeśli są one bardzo stronnicze, albo jeśli świadkowie niemal recytują ten sam przebieg zdarzeń, dający obraz idealnej żony i okropnego męża, wówczas sąd zapewne nabierze wątpliwości co do ich prawdziwości. Sąd może częściowo dać wiarę zeznaniom świadka i uznać je za przydatne dla ustalenia okoliczności faktycznych w sprawie. 

Warto pamiętać, że co do zasady każdy, kto został wezwany w charakterze świadka musi się stawić w sądzie i udzielić odpowiedzi na zadawane pytania. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy świadkiem jest osoba najbliższa dla jednej ze stron. Prawo odmowy zeznań przysługuje wstępnym stron, a więc rodzicom, dziadkom, zstępnym stron (dzieciom), rodzeństwu, powinowatym w tej samej linii lub stopniu, na przykład byłym teściom, osobom pozostającym ze stronami w stosunku przysposobienia, a więc dzieciom, które zostały adoptowane.

W niektórych okolicznościach świadkom przysługuje również prawo odmowy odpowiedzi na poszczególne pytania. Świadek może odmówić odpowiedzi na zadane mu pytanie, jeżeli zeznanie mogłoby narazić jego lub jego bliskich, na odpowiedzialność karną, hańbę lub dotkliwą i bezpośrednią szkodę majątkową albo jeżeli zeznanie miałoby być połączone z pogwałceniem istotnej tajemnicy zawodowej. 

Czy dziecko może być świadkiem w sprawie rozwodowej swoich rodziców?

Należy pamiętać, iż sądy stoją na straży ochrony dobra dziecka. Włączanie dziecka w konflikt rodziców negatywnie wpływa na jego rozwój emocjonalny i poczucie bezpieczeństwa. Co do zasady, powinno się więc unikać sytuacji, gdy dziecko, czy dzieci stron mają zeznawać w sprawie rozwodowej w charakterze świadka. Taka sytuacja może ponadto stawiać dziecko w konflikcie lojalnościowym wobec rodziców. Na korzyść którego z rodziców mam zeznawać – mamy, czy taty? Czy tata się obrazi, że to powiedziałem? Czy mama będzie miała mi za złe, jeśli nie będę chciał zeznawać? 

Rozwód rodziców sam w sobie jest wyjątkowo trudną sytuacją dla dziecka, dlatego zawsze należy się poważnie zastanowić, czy włącznie go w ten proces nie zaszkodzi mu jeszcze bardziej. Jak wskazują przepisy, dziecko może być świadkiem w sprawie rozwodowej pomiędzy swoimi rodzicami, po ukończeniu 17 lat. 

Przesłuchanie stron

W sprawach rozwodowych przesłuchanie stron przez sąd jest obligatoryjne.

To w końcu strony są najlepiej zorientowane, jak wygląda sytuacja w ich małżeństwie. Sąd oczywiście ma na względzie to, iż każde z małżonków będzie starało się przedstawić najbardziej korzystną dla siebie wersję zdarzeń, przez co ocenia wiarygodność tych zeznać w oparciu o całokształt okoliczności ujawnionych w postępowania dowodowym. 

Wysłuchanie dziecka 

Sąd w sprawach dotyczących osoby małoletniego dziecka ma możliwość jego wysłuchania. Dzieje się tak wtedy, jeśli sąd uzna, że rozwój umysłowy dziecka, jego stan zdrowia i stopień dojrzałości na to pozwala. Wysłuchanie dziecka nie odbywa się na sali sądowej, tak jak ma to miejsce w sytuacji przesłuchania stron. Sąd wysłuchuje dziecko w gabinecie sędziego, albo w specjalnie przeznaczonym do tego pokoju w budynku sądu. Pokój ten jest przytulnie urządzony, tak, by dziecko czuło się w nim swobodnie. Sąd wysłucha dziecko, (czasem przy czynności tej obecny jest psycholog), najczęściej na takie okoliczności, jak miejsce jego zamieszkania, czy kontakty z tym rodzicem, z którym nie będzie mieszkał po rozwodzie na stałe. Sąd ma na uwadze rozsądne życzenia dziecka, co wcale nie oznacza, że rozstrzygnięcie to będzie całkowicie odpowiadało jego oczekiwaniom. 

Opinie biegłych 

Dowód z opinii biegłego jest dopuszczany przez sąd wówczas, gdy istnieje potrzeba uzyskania wiadomości specjalnych, czyli po prostu specjalistycznej wiedzy z danej dziedziny. W sprawach rozwodowych, w których istnieje potrzeba rozstrzygnięcia co do sytuacji małoletnich dzieci, czyli ich miejsca zamieszkania, kontaktach z drugim rodzicem, czy też systemie pieczy naprzemiennej, władzy rodzicielskiej, co do zasady powoływane są opinie psychologiczno-pedagogiczne, sporządzane przez dwóch biegłych – psychologa i pedagoga. Najczęściej taką opinię wydaje OZSS, czyli Opiniodawczy Zespół Specjalistów Sądowych. Na opinię OZSS niestety czeka się zazwyczaj bardzo długo, bo nawet 6-8 miesięcy (a czasami jeszcze dłużej). Plusem opinii OZSS jest jej cena (która zazwyczaj oscyluje między 600-1.000 zł). Minusem, poza długim czasem oczekiwania, jest często ich powierzchowność i schematyczny tryb wydawania. Bardziej wnikliwe są zazwyczaj opinie sporządzone przez biegłych sądowych wyznaczonych z listy prowadzonej przez prezesa danego sądu okręgowego. Szybszy jest także czas ich sporządzania (zazwyczaj 1-2 miesiące). Jedynym ich minusem jest cena, która waha się między 1.500 a nawet 5.000 zł). 

W sytuacji, gdy przewidujemy, że kwestie dotyczące dziecka mogą być w sprawie rozwodowej konfliktowe, warto już w pozwie, bądź odpowiedzi na pozew złożyć wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłych.

W sprawie, w której wydawana jest opinia biegłych, bardzo rzadko wysłuchuje się małoletniego. Wydaje się być to słusznym rozwiązaniem, bowiem należy jak najbardziej minimalizować udział dzieci w rozwodzie rodziców.  

Wywiad kuratora 

Sąd rozwodowy może zlecić kuratorowi sądowemu przeprowadzenie wywiadu środowiskowemu, zarówno w miejscu zamieszkania matki, jak i ojca. Sąd w ten sposób chce zbadać sytuację dziecka – w jakich warunkach bytowych dziecko się wychowuje, jakie są warunki mieszkaniowe obojga rodziców, jak wygląda sytuacja rodzinna, w jakiej dziecko się wychowuje. Wywiad taki przeprowadza kurator z sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania danego rodzica. W praktyce najczęściej wygląda to w ten sposób, że kurator nie informuje o planowanej wizycie, przychodzi z zaskoczenia. Z punktu widzenia dziecka wydaje się to dobrym rozwiązaniem, ponieważ daje to rzeczywisty wgląd w codzienną sytuację wychowawczo-bytową rodziny. 

Jeśli masz pytania, bądź potrzebujesz porady prawej, możesz się ze mną skontaktować drogą telefoniczną (+48 781 691 647) lub mailową (sekretariat@kancelaria-lgk.pl). Możesz też skorzystać z formularza kontaktowego.