Kiedy można orzec rozwód?

Rozwód nie zaczyna się w momencie złożenia pozwu. To zespół wielu czynników i zdarzeń, które finalnie doprowadziły do zerwania więzi małżeńskich. Kiedy te zostaną zerwane, sąd uzna, iż zaistniały pozytywne przesłanki rozwodowe i będzie mógł rozwiązać wyrokiem sądowym małżeństwo stron. 

W wąskim ujęciu rozwód to nic innego jak rozwiązanie małżeństwa powodujące ustanie płynących z niego praw i obowiązków. 

Obecnie rozwód jest dopuszczalny we wszystkich państwach europejskich, za wyjątkiem Watykanu. 

Jedną z fundamentalnych zasad instytucji małżeństwa jest jego trwałość. Małżonkowie biorący ślub konkordatowy składają przysięgę, gdzie deklarują pozostawanie w małżeństwie do momentu śmierci. Nupturienci stawający przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego deklarują, iż dołożą wszelkich starań, by ich małżeństwo było zgodne, szczęśliwe i trwałe. Państwo stoi na straży instytucji małżeństwa, a to z uwagi na to, iż to właśnie w trwałym i harmonijnym związku małżeńskim istnieją największe szanse prawidłowego wychowania dzieci i młodzieży, rozwijania ich uzdolnień, kształtowania charakterów oraz przygotowania do pracy dla dobra społeczeństwa. 

Do rozwiązania małżeństwa, które chroni sama Konstytucja, konieczna jest zatem ingerencja sądu powszechnego. Rozwodu udziela sąd okręgowy po przeprowadzeniu rozprawy. 

Jakie są przesłanki rozwodu?

Skoro prawo polskie chroni instytucję małżeństwa, rodziny i dobro małoletnich dzieci, orzeczenie rozwodu uzależnione jest od zaistnienia wskazanych w ustawie przesłanek (tzw. przesłanek pozytywnych). 

Podstawową przesłanką rozwodu jest zaistnienie zupełnego i trwałego rozkładu pożycia. 

Przeszkodą do orzeczenia rozwodu (tzw. przesłanką negatywną) jest:

• sytuacja, gdzie wskutek rozwodu miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci,
• gdyby orzeczenie rozwodu było sprzeczne z zasadami współżycia społecznego,
• gdy orzeczenia rozwodu domaga się małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia.

Co oznacza rozkład pożycia małżeńskiego?

Przepisy prawne nie regulują wprost tego pojęcia. Przyjmuje się, że jest to taki stan więzi między małżonkami, który jest równoznaczny z niewywiązywaniem się z obowiązków małżeńskich. 

Rozkład pożycia małżeńskiego oznacza zatem zerwanie:

• Więzi emocjonalnej (duchowej, psychicznie),
• Więzi gospodarczej (ekonomicznej),
• Więzi fizycznej (seksualnej).

Dopiero, kiedy wszystkie te więzi przestaną istnieć, można mówić o zupełnym i trwałym (nieodwracalnym) rozkładzie pożycia małżeńskiego.

Sąd nie orzeknie rozwodu, kiedy uzna, że więzi te między małżonkami nadal istnieją. W sytuacji, kiedy sąd nabierze przekonania, że są widoki na istnienie małżeństwa, skieruje strony do mediacji. 

Co to jest więź emocjonalna w małżeństwie?

Więź emocjonalna to zaangażowanie emocjonalne małżonków, to zbiór pozytywnych uczuć jednego małżonka względem drugiego. Dlatego też sąd zawsze zapyta strony na rozprawie, czy nadal się kochają. 

Czy jeśli jedna strona chce rozwody, ale drugi małżonek twierdzi, że nadal kocha swojego małżonka, czy wówczas sąd może oddalić powództwo i nie orzec rozwodu?

Teoretycznie tak, natomiast dzieje się tak bardzo rzadko. 

Więź gospodarcza 

Więź godpoadrazca to współpraca małżonków w zakresie zapewniania bytu materialnego stworzonej przez nich rodzinie. Przeciwieństwem takiej współpracy może być np. lenistwo, roztrwanianie majątku, czy pasożytnictwo. Warto pamiętać, że dokładania starań w opiece nad dziećmi i zajmowanie się domem stanowi osobisty wkład w funkcjonowanie rodziny. Co istotne, przejęcie obowiązków domowych i rodzicielskich przez jednego z małżonków (najczęściej żonę) umożliwia zwiększenie zaangażowania drugiego z nich w pracę (a przez to zwiększenie jego możliwości zarobkowych). 

Więź fizyczna

Więź fizyczna polega na utrzymywaniu przez małżonków pożycia seksualnego. Jeśli małżeństwo jest aktywne seksualnie (nawet jeśli do współżycia dochodzi raz na jakiś czas, sporadycznie), sąd najpewniej nie uzna, iż ta więź uległa zerwaniu i nie orzeknie rozwodu. Dlatego też na rozprawie rozwodowej powinniśmy się spodziewać pytania sądu o ostani kontakt seksualny z małżonkiem. 

Kiedy sąd uzna, że więzi między małżonkami zostały zerwane?

• Kiedy strony nie mieszkają razem,
• Kiedy strony pozostają już w nowych związkach,
• Kiedy strony nie współżyją ze sobą (nawet sporadycznie),
• Kiedy strony co prawda mieszkają razem, ale zamieszkują osobne sypianie,
• Kiedy między stronami dochodzi do ciągłych konfliktów,
• Kiedy jeden małżonek krzywdzi drugiego (np. przemoc domowa), 
• Kiedy strony nie spędzają razem czasu (brak wspólnych wyjazdów wakacyjnych, brak wspólnych wyjść do rodziny, czy znajomych).

Warto pamiętać, że sąd każdorazowo bada sytuację danego małżeństwa i danej rodziny. Do każdej sprawy należy zatem podejść indywidualnie. Nie zawsze jest tak, że zdrada jednego z małżonków oznacza, że jest on wyłącznie winnym rozkładu pożycia. Może się bowiem zdarzyć tak, że strony od wielu lat żyły w zasadzie „osobno” i do zerwania więzi małżeńskich doszło na długo przed tym, zanim druga strona weszła w nowy związek. 

Jeśli chcesz przeczytać na temat winy w rozwodzie, zapraszam Cię tutaj. 

Wyjaśniłam, czym jest zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. A czym jest trwały jego rozkład?

Trwały rozkład pożycia małżeńskiego oznacza, iż jest to stan nieodwracalny. Sąd dokona oceny, czy w danej sytuacji można mówić o zupełnym i trwałym rozkładzie pożycia małżeńskiego mając na uwadze zasady doświadczenia życiowego i indywidualne okoliczności sprawy. 

Jeśli masz pytania, bądź potrzebujesz porady prawej, możesz się ze mną skontaktować drogą telefoniczną (+48 781 691 647) lub mailową (sekretariat@kancelaria-lgk.pl). Możesz też skorzystać z formularza kontaktowego.